Regulacje prawne w zakresie OZE

Od 1 lipca 2016 roku obowiązują w Polsce zapisy ustawy o odnawialnych źródłach energii  z dnia 22 czerwca 2016 roku. Ustawa została podpisana przez Prezydenta RP 28 czerwca 2016r.

Jest ona najważniejszym dokumentem regulującym kwestie związane z instalacjami bazującymi na źródłach odnawialnych.

Ustawa ta ma z założenia wprowadzać w życie na terenie naszego kraju dyrektywy Parlamentu Europejskiego w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych.

Ustawa wraz z jej późniejszą nowelizacją określa:

  1. zasady i warunki wykonywania działalności w zakresie wytwarzania:
    a) energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,
    b) biogazu rolniczego
    – w instalacjach odnawialnego źródła energii,
    c) biopłynów;
  2. mechanizmy i instrumenty wspierające wytwarzanie:
    a) energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,
    b) biogazu rolniczego,
    c) ciepła
    – w instalacjach odnawialnego źródła energii;
  3. zasady wydawania gwarancji pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii w instalacjach odnawialnego źródła energii;
  4. zasady realizacji krajowego planu działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych;
  5. warunki i tryb certyfikowania instalatorów mikroinstalacji, małych instalacji i instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kW oraz akredytowania organizatorów szkoleń;
  6. zasady współpracy międzynarodowej w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz wspólnych projektów inwestycyjnych.

Podstawowe pojęcia wprowadzone przez Ustawę

PROSUMENT – odbiorca końcowy dokonujący zakupu energii elektrycznej na podstawie umowy kompleksowej, wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji w celu jej zużycia na potrzeby własne, niezwiązane z wykonywaną działalnością gospodarczą regulowaną ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

KLASTER ENERGII  – cywilnoprawne porozumienie, w skład którego mogą wchodzić osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki naukowe, instytuty badawcze lub jednostki samorządu terytorialnego, dotyczące wytwarzania i równoważenia zapotrzebowania, dystrybucji lub obrotu energią z odnawialnych źródeł energii lub z innych źródeł lub paliw, w ramach sieci dystrybucyjnej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV, na obszarze działania tego klastra nieprzekraczającym granic jednego powiatu lub 5 gmin. Klaster energii reprezentuje koordynator, którym jest powołana w tym celu spółdzielnia, stowarzyszenie, fundacja lub wskazany w porozumieniu cywilnoprawnym dowolny członek klastra energii, zwany dalej „koordynatorem klastra energii”;”

SPÓŁDZIELNIA ENERGETYCZNA – podmiot, którego przedmiotem działalności jest wytwarzanie i równoważenie zapotrzebowania, dystrybucji lub obrotu na potrzeby własne lub jej członków:

1) energii el. w instalacjach OZE o łącznej mocy nie większej niż 10 MW lub
2) biogazu w instalacjach OZE o rocznej wydajności nie większej niż 40 mln m3 lub
3) ciepła w instalacjach OZE o łącznej mocy osiągalnej w skojarzeniu nie większej niż 30 MW.

Tak zdefiniowane spółdzielnie miałyby funkcjonować w ramach sieci dystrybucyjnej, gazowej lub ciepłowniczej na obszarach gmin wiejskich i miejsko-wiejskich.

Nowe opłaty

Ustawa o odnawialnych źródłach energii z dnia 22 czerwca 2016 roku wprowadza dwie nowe opłaty.

OPŁATA OZE – nowy instrument finansowy, który jest płacony przez każdego odbiorcę końcowego na rzecz wsparcia produkcji zielonej energii.  Opłata OZE wynosi 2,51 zł/ MWh netto, czyli 3,08 zł/MWh brutto. Wynika ona z mechanizmów i instrumentów wspierania wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii oraz biogazu rolniczego i ciepła w instalacjach OZE, które zostały wprowadzone ustawą o OZE.

Opłata ta jest związana z zapewnieniem dostępności energii ze źródeł odnawialnych w krajowym systemie elektroenergetycznym.

Jak informuje na oficjalnych stronach Urząd Regulacji Energetyki, stawka opłaty OZE jest częścią rachunku pobieranego przez operatorów systemów dystrybucyjnych. Opłaty te dystrybutorzy mogą zacząć pobierać od 1 lipca 2016 roku, tj. od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy o OZE. Opłata OZE została uwzględniona w taryfach przedsiębiorstw energetycznych na 2016 r.

OPŁATA PRZEJŚCIOWA –  opłata pobierana od odbiorców końcowych oraz od przedsiębiorstw za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii, w skład której wchodzi także opłata za świadczenie usługi związanej z zakupem od operatora usługi udostępniania krajowego systemu elektroenergetycznego.  Stawki opłaty przejściowej ustala operator, który  uwzględnia opłatę przejściową w taryfie za usługi przesyłania energii elektrycznej w rozumieniu przepisów prawa energetycznego

Podstawowe zmiany w systemie rozliczeń wprowadzone przez Ustawę

Zmiany dla prosumentów

Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 roku wprowadza istotne zmiany w systemie rozliczeń inwestorów w najmniejsze instalacje oparte na OZE (do 40 kW). Prosumenci nie mogą sprzedawać nadwyżek energii do sieci elektroenergetycznej, a jedynie gromadzić nadmiar energii w tej sieci. W okresach wzmożonego zapotrzebowania na energię, prosument pobiera zmagazynowaną w sieci energię.  Sprzedawca energii dokonuje rozliczenia ilości energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumenta do sieci elektroenergetycznej wobec ilości energii elektrycznej pobranej z tej sieci w stosunku ilościowym 1 do 0,7 z wyjątkiem mikroinstalacji o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 10 kW, dla których ten stosunek ilościowy wynosi 1 do 0,8. Rozliczenia ilości energii dokonuje się na podstawie wskazań urządzenia pomiarowo-rozliczeniowego dla danej mikroinstalacji.

Od ilości rozliczonej energii elektrycznej,  prosument nie uiszcza na rzecz sprzedawcy opłat z tytułu jej rozliczenia oraz opłat za usługę dystrybucji, których wysokość zależy od ilości energii elektrycznej pobranej przez prosumenta. Opłaty te są uiszczane przez sprzedawcę wobec operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego, do sieci którego przyłączona jest mikroinstalacja.

Rozliczeniu podlega energia elektryczna wprowadzona do sieci nie wcześniej niż na 365 dni przed dniem dokonania odczytu rozliczeniowego w bieżącym okresie rozliczeniowym. Jako datę wprowadzenia energii elektrycznej do sieci w danym okresie rozliczeniowym przyjmuje się datę odczytu rozliczeniowego, na podstawie którego określana jest ilość energii elektrycznej wprowadzonej w całym okresie rozliczeniowym.

Zmiany dla przedsiębiorców

Zgodnie z obowiązującą definicją prosumenta, przedsiębiorca, wykorzystujący energię produkowaną z mikroinstalacji na potrzeby działalności gospodarczej nie może rozliczać się na zasadach jakie obowiązują prosumentów.  Nie może on więc korzystać z sieci elektroenergetycznej jak z magazynu energii. Nadmiar energii może sprzedawać, ale po średniej rynkowej cenie czarnej energii.

System aukcyjny – duże instalacje

Dotychczasowy system świadectw pochodzenia, będący wsparciem dla wytwórców energii w instalacjach bazujących na odnawialnych źródłach energii zostaje zastąpiony aukcjami energii.

Aukcje przeprowadzane będą odrębnie na sprzedaż energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii:
1) o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej, łącznej bez względu na źródło pochodzenia, większym niż 3504 MWh/MW/rok;
2) wykorzystujących do wytworzenia energii elektrycznej ulegającą biodegradacji część odpadów przemysłowych i komunalnych, pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, w tym odpadów z instalacji do przetwarzania odpadów oraz odpadów z uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, w szczególności osadów ściekowych, zgodnie z przepisami o odpadach w zakresie kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów;
3) w których emisja CO2 jest nie większa niż 100 kg/MWh, o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej większym niż 3504 MWh/MW/rok;
4) przez członków klastra energii;
5) przez członków spółdzielni energetycznej;
6) wykorzystujących wyłącznie biogaz rolniczy do wytwarzania energii elektrycznej;
7) innej niż wymieniona w pkt 1–6.”,

Są to tzw. „koszyki technologiczne„. Dodatkowym podziałem instalacji do systemu aukcyjnego jest podział ze względu na moc.  Aukcje będą przeprowadzane odrębnie dla instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW i większej niż 1 MW.

Ilość energii jaka zostanie sprzedana na aukcjach określa  Minister właściwy do spraw energii, na drodze rozporządzenia. Do dnia 30 listopada każdego roku, w stosownym rozporządzeniu określana będzie ilość i wartość energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii zlokalizowanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i poza obszarem wyłącznej strefy ekonomicznej, jaka może zostać sprzedana w drodze aukcji w następnym roku kalendarzowym.

Do zadań Ministra właściwego ds. energii należy również nie później niż w terminie 60 dni przed dniem przeprowadzenia pierwszej w danym roku aukcji, określenie maksymalnej ceny z złotych za 1 MWh, za jaką może zostać w danym roku kalendarzowym sprzedana przez wytwórców w drodze aukcji energia elektryczna z odnawialnych źródeł energii.  Precyzuje również okres obowiązku zakupu energii elektrycznej, oraz okres prawa do pokrycia ujemnego salda.

Zgodnie z zapisami ustawy,  aukcję wygrywają uczestnicy aukcji, którzy zaoferowali najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii – aż do wyczerpania ilości lub wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii określonej w ogłoszeniu o aukcji.W przypadku gdy kilku uczestników aukcji zaoferuje taką samą najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej , a łączna ilość lub wartość energii elektrycznej, której wytworzenie zadeklarowali ci uczestnicy aukcji, przekracza ilość lub wartość określoną w ogłoszeniu o aukcji, o sprzedaży energii elektrycznej rozstrzyga kolejność złożonych ofert.